Kardeş sahibi olmak oldukça mutluluk verici ve heyecanlı bir deneyimken, anne ve babaların kafasında bazı soruları da beraberinde getiriyor… Bu haftaki yazımda ikinci çocuğun gelişi haberiyle anne ve babaların merak ettikleri bir takım soruları yanıtlamaya çalışacağım…
-
Öncelikle kardeş haberi çocuğa ne zaman ve nasıl verilmeli?
“Ne zaman?” sorusunu tamamıyla anne ve babaların tercih ettikleri bir dönem olarak yanıtlamak çok da yanlış olmaz. Bazı kaynaklar sürece hazırlık olması açısından hemen paylaşmayı uygun görürken, bazılarıysa hamilelik ve doğumun süresini kavrama konusunda sorun yaşayabilecek yaştaki çocuklar için beklemenin uygun olduğunu belirtmektedir. Bu sebeple haberin verilme zamanı çocuğun yaşına ve değişime uyum sağlayabilmesine göre değişkenlik gösterebilmektedir.
“Nasıl?” sorusuna gelince… Öncelikle çocuğun hazır bulunurluğu oldukça önemlidir. Bu bağlamda çocuğa bu haberi vermeden önce onun ruh hali gözlemlenip öncesinde bir miktar hazırlık yapabilir, soracağı olası sorulara ilişkin çalışabilirsiniz. Bu süreçte doğumun nasıl gerçekleşeceği, anne karnında bebeğin nasıl besleneceği ve gelişeceği, bebeğin nasıl oraya sığdığı gibi olası sorularla karşılaşabilirsiniz. Burada önemli olan yaşına uygun düzeyde net ve anlaşılır cevaplar vermek ve gereksiz detaylara girmeden çocuğun sorduğu kadarına yanıt vermenizdir. Şayet yeterince ikna olmazsa zaten gelip size merak ettiği soruları sormaya devam edecektir, iletişim kanalını açık tutmanız yeterlidir.
-
Özellikle küçük yaştaki çocuklar için somutlaştırarak açıklamalar yapmak, eski resimler ve video görüntülerinden faydalanmak süreci açıklamanızda yardımcı olacaktır. Örneğin, bebeğin ilk doğduğunda küçük olacağını bebeklik giysileri üzerinden örnekleyerek açıklayabilirsiniz. Doğum sonrasındaki süreçte bebeğin fiziksel ihtiyaçlarının ön planda olacağını açıklamak, sonraki sürece dair çocuğu hazırlamak adına önemli olacaktır. Özellikle bu konuyu küçük yaş grubu çocukları ile ele alabilir, birlikte oynadığınız oyunlarda canlandırmalarla somutlaştırabilirsiniz. Bebeğin çok küçük olduğu için anne sütü ile besleneceği, tuvalete gidemeyeceği ve bu sebeple bez kullanması gerektiği hatırlatılmalı ve sık sık anne kucağında olacağı belirtilmelidir. Bu durumu açıklarken aynı şekilde kendisinin de benzer şekilde küçük olduğu zamanlarda aynı süreçlerden geçtiğini yine fotoğraflar, videolar, eski kıyafetler üzerinden yine somutlaştırarak anlatabilirsiniz.
-
Babaların hamilelik süreci ve sonrasındaki rolü oldukça önemli!Doğum sonrasında küçük bebeğin bakımı yine ön planda olacağından babalar bazı süreçleri devralmaktadırlar. Örneğin, çocuğu okula bırakma görevi ki iş bölümü gereği annenin göreviyken doğum sonrasında bu görevi eğer baba (herhangi aile bireyi veya bakıcı vb gibi bir yetişkin de olabilir) üstlenecekse, bu ve bunun gibi görev paylaşımlarına doğum öncesinde başlamakta fayda var. Bir çok noktada siz sebepleri açıklasanız dahi çocuklar kardeşin doğumundan sonra kendilerini geri planda hissedeceklerdir. Aşamalı şekilde alıştırmaları erkenden başlayarak yaparsanız, değişime adapte olması için çocuğunuza fırsat vermiş olursunuz…
-
Yeni bir bireyin aile yaşamına katılımı pek çok değişimi beraberinde getirecektir. Bu süreçte çocuğunuzun da dahil olması ve kendini sürece ait hissetmesi için ona doğum öncesinde ve sonrasında sorumluluklar verebilir, eşya seçimlerinde fikrini alabilirsiniz. Bu süreçte verilen sorumlulukların yalına uygun düzeyde olmasına dikkat etmekte fayda var.
-
Bir diğer konu hediye mevzusu… Yeni doğan kardeşin “hediye” getirmesi bir çok ailenin tercih ettiği bir yöntem olmakla birlikte çocuklarda kafa karışıklığına sebep olan bir seçimdir. Özellikle henüz soyut düşünme becerisi gelişmeyen bir çocuk için “Kendi yemeğini yiyemeyen, tuvalete bile gidemeyen bir bebek nasıl oluyor da hediye getirebiliyor?” sorusunu doğuracaktır. Bu durum özellikle küçük yaştaki çocuklar için kafa karıştırıcı ve ikilemde bırakan bir durum olmakla birlikte gerçeklik payı olmadığı için anne-baba-çocuk güven ilişkisini sarsıcı niteliktedir. Bu nedenle değişime hazır olması için sabırla beklemek ve şayet planlanabiliyorsa aşamalı şekilde değişime alıştırmak daha uygun olacaktır.
-
Kardeşle karşılaşılan ilk an nasıl olmalı?
İlk izlenim, kardeşle karşılaşılan ilk kare kardeşle ilgili ilk izlenimleri de oluşturacaktır… Bu karşılaşma hastane ortamı veya ev olabilir. Eğer hastane ortamıysa hastane odasının fiziki koşullarından bahsetmekte, annesinin belki biraz yorgun görünebileceğini hatırlatmakta fayda var. Yine özellikle küçük yaştaki çocuklar için daha somut açıklamalar yapılabilir. Örneğin, annen üzerinde gecelik/pijama giyiyor olacak ve yatakta yatıyor olacak vb gibi. Eğer ev ortamında karşılaşılacaksa yine ortamdaki olası farklılıkları tasvir etmekte fayda var. Son olarak, ilk karşılaşma anında olası kıskançlık durumlarını pekiştirmemek adına (çocuğun mizacına göre değişmekle birlikte) bebeğin annenin kucağında olmadığızamanda veya emzirme periyotlarından birine denk gelmeyen bir anda ilk karşılaşmanın yapılması tavsiye edilmektedir.
Uzm. Psk. Emine KAYA BİCAN
...