MOBBİNG
(Psikolojik Şiddet – Psikolojik Taciz – Yıldırma – Baskı – Rahatsızlık Vermek)
(Psikolojik Şiddet – Psikolojik Taciz – Yıldırma – Baskı – Rahatsızlık Vermek)
Mobbing, çalışanın bir iş yerinde, bir grup diğer çalışan, yönetici ya da direkt patron tarafından psikolojik baskıya ve şiddete maruz bırakılmasıdır. Çalışanı çeşitli stratejilerle rahatsız etmek ve kişinin kendini değersiz, işe yaramaz, dışlanmış hissetmesini sağlamak suretiyle yapılan psikolojik bir terördür.
Mobbing bilinçli bir şekilde yapılan ve kişinin işten ayrılması ile sonuçlanması beklenen bir davranış şeklidir. Özellikle hiyerarşik yapının hakim olduğu, iyi yönetilemeyen kurumlarda rastlanabilir. Güçlü olanın alttakini ezmesi şeklinde de gözlemlenebilir.
Mobbing yapan kişinin amacı, çalışanın işinden istifa etmesini sağlayarak yerine kendi istediği bir elemanı aldırmak ya da boşalan pozisyona geçmek olabilir. Bazen grup olarak, bir kişiden hoşlanılmadığında da uygulanan bir yöntemdir.
Genellikle iyi çalışan, etik değerleri yüksek, yaptığı işle dikkatleri çeken, kariyeri parlak ve yükselme imkanı olan çalışanlara mobbing uygulanır. Bunun dışında çok sessiz ve kendi halinde olan kişilere de uygulanabilir. Şirkette geleceği olduğuna inanılan bir kişiye psikolojik taciz yapılmasının önemli nedenlerinden biri, kişinin ulaşacağı muhtemel pozisyondan rahatsız olmaktır.
Bir şirket sahibinin direkt olarak çalışana psikolojik baskı oluşturmasının nedeni ise, ondan memnun olmaması ve çalışanın istifasıyla tazminat ödeme hakkından kurtulmak istemesi olabilir.
Kurumsal şirkette çalışan bir yönetici, elemanının iyi çalışmasından ve kendi açıklarının ortaya çıkmasından çekindiği için psikolojik baskı ve yıldırma yolunu kullanarak çalışanından kurtulmak isteyebilir. Hatta diğer çalışanlarını da bu elemana karşı kışkırtarak grup halinde hareket etme gücüne sahip olabilir. Aynı çocukken sokaklarda kurulan çeteler gibi, güçsüz olanı ezmek ve kaçmasına neden olmak tarzı bir davranıştır.
Mobbingin çeşitli nedenleri olabilir. Peki psikolojik terör ya da diğer adıyla mobbing hangi yollarla yapılıyor?
Psikolojik baskı pek çok yolla yapılabilir:
İmalı ya da açıkça hakaretler,
Kişinin görevi olmayan anlamsız işleri yapmasını istemek,
Herkesin ortasında bağırmak,
Gereğinden fazla iş yüklemek, fiziksel olarak zorlayıcı işler vermek
Anlamsız yerlere iş ziyaretlerine göndererek ortamdan uzak tutmak,
Hiç iş vermemek,
Kimsenin onunla konuşmaması
Sorularına cevap verilmemesi
Yokmuş gibi davranmak
Önemli toplantılarda dışarıda bırakılmak
Özgüvenini azaltacak şekilde, yaptığı hiçbir işi beğenmemek
Ulaşamayacağı hedefler koymak ve ulaşamadığında cezalandırmak
Telefonla ya da yazılı kaba emirler vermek vb gibi
Her türlü saygısızca davranış
Biz şirketlere yönelik verdiğimiz eğitimlerde, bireyin içindeki potansiyeli kullanarak işini en iyi şekilde yapmasını sağlamak üzerine çalışıyoruz. Çünkü bir işi, çalışanlar var edebilir ya da yok edebilir. İnsan, sahip olunabilecek en değerli kaynaktır. Bunun farkına varan bilinçli şirket yöneticileri, çalışanların gelişimi için eğitimler aldırmaktadır. Mobbing ise, bu olayın tam tersidir. Yani çalışanın, bırakın içindeki gücü harekete geçirmeyi, kullandığı potansiyelini ve özgüvenini de zedelemeye yöneliktir. Bu durumda, elamandan verim alınamadığı gibi, zaman ve para kaybı da oldukça fazla olacaktır. Psikolojik şiddete maruz kalan kişi, kendini dışlanmış, işe yaramaz, sevilmeyen, önemsenmeyen bir insan olarak hissedecektir. Daha ciddi psikolojik problemler de yaşanabilir.
Mobbing uygulayan kişi ya da kişiler, ancak başkalarını ezerek yol alabilecek yapıda olabilirler. Kavgacı, problemli kişilik sergilerler.
Yönetici, İK Uzmanı, Patron Ne Yapmalı?
Organizasyonel olarak iyi yönetilemeyen şirketlerde daha çok görülen mobbinge her sektörde rastlanabilir. Şirketinizde yıldırmaya maruz kalan personel olup olmadığına dikkat edin. Bunu bir toplantı sırasında veya bireysel görüşmelerle anlayabilirsiniz. Bu dışlanma davranışına maruz kalan çalışanlarınızın tavırlarındaki değişiklik dikkatinizi çekecektir. Eskiye göre enerjisi düşük, mutsuz görünen kişilere dikkat edin. Mobbing hem çalışanınıza hem de şirketinize zarar verecektir. Konuyu en kısa sürede çözmelisiniz.
Mobbinge Uğrayan Kişi Ne Yapmalı?
Öncelikle bunu fark etmelisiniz. Bize bu konularla ilgili danışmaya gelen kişilerin çoğu farkında olmadan bu problemi yaşıyorlar. “İş yerinde mutlu değilim” “İş arkadaşlarımla aynı frekansta değiliz” “Sanırım patron beni sevmiyor” “Bu iş bana göre değil” gibi cümleler en sık duyduklarımızdan. Hal bu ki sorun başka noktadan kaynaklanıyor. Psikolojik teröre maruz kalıyor olabilirsiniz. Bu konuda destek almanız, tavır ve davranışlarınızı değiştirmeniz, kendinizi güçlendirmeniz gerekmekte. Tek başınıza da bu süreçle baş edebilirsiniz. Net ve açık olun. Size yapılan psikolojik saldırının farkında olduğunuzu belli edin. Sizi dinleyebilme ihtimali olan üst yöneticilerinizle görüşün. Sendikanıza ya da hukuki yollara da başvurabilirsiniz. Daha önce olayı çözmekle ilgili adımlar atarken yaptıklarınız sizin için delil olacaktır. Eğer grup olarak şiddete maruz kalıyorsanız, beraber hareket etmenizde fayda var. Türkiye’de artık mobbing nedeniyle davalar açılıyor.
Ancak çok daha önemli bir husus var:
Siz neden böyle bir durumla karşılaştınız? Bu saldırıları, kendi içinizdeki hangi sebeplerle hayatınıza çektiniz?
“Sopayla kilime vuranın gayesi kilimi dövmek değil, Kilimin tozunu almaktır”
Mevlana
Yaşamda karşımıza ne çıkıyorsa bize muhakkak bazı şeyler öğretmek içindir. Acaba sizin bu süreçten öğrenmeniz gereken ne olabilir? Bireysel çalışmalarımızda, mobbinge uğrayan danışanlarımızın kendileri için bulduğu nedenlerden bazıları şunlar:
“Ben bu işyerinde çalışmayı hak etmediğime inanıyorum. Bu nedenle de mobbinge uğruyorum.”
“Aslında bu işi yapmak istemiyorum. Bu nedenle psikolojik baskı görüyorum.”
“Yöneticimin benden çok daha az niteliği var. Onu takdir etmiyorum. O da sanırım bunu hissettiği için psikolojik şiddete maruz kalıyorum”
“Bu kadar para kazanmayı hak etmediğime inanıyorum. Sanırım onlar da bunun farkında beni işten atmaya çalışıyorlar.”
gibi sizin de sadece size özel nedenleriniz vardır. Bunlarla çalışmazsanız, benzer problemler yaşamaya devam edebilirsiniz. Psikolojik danışmada ya da psikodrama gruplarında bu konularla çalışabilir kendinizi yenileyebilirsiniz.
İşinizde hep mutlu olmanızı dilerim,
Sevgilerimle
İK & Yaşam Koçu Berna Turna Kara
...